Eğitim sisteminin dünden bugüne geldiği noktaya ait görüşlerini yazan İsmet Özel, “bugün ne öğrettiğinden habersiz elemanlar var” dedi.
Özel’in İstiklal Marşı Derneği sitesinde yayımlanan yazısından değerli bir mevt:
“Bugün Türkiye’de duvar yazısı olarak “Zulüm 1453’te başladı” cümlesini görebiliyoruz. Hakikaten o denli mi oldu; yoksa Fatih Sultan Mehmet bir Rönesans prensi olarak dünyaya Avrupa’daki işleyişten farklı bir idare biçimi mı teklif ediyordu? Bence gerçekleşen ikincisidir; ancak Osmanlı devlet ricali elindekinin değerinden habersiz kalma bakımından yerkürenin en dikkate paha zümresi formunu almağı tercih etti. Doruktan inmeciliğin Türk toplumunun uğradığı felâket sanmak ahmakçadır. Dorukta kim var ona bakmak lâzım. Nasıl oluyor da bir “gâvur padişah” Türk toplumunun başında kendine yer bulabiliyor?
HALKIN BİLİNÇLENMESİ, “MİLLİ ŞUUR”
Muhasebeyi geçmiş yanılgılara yine düşmek kastıyla yürütmek muhasebe değildir. Toplum hayatında neyin eksi, neyin artı olduğunun şuuruna varmak elzemdir. Bu şuur milletimize kaybederek kazanma fikriyle ulaşabilir. Ne demek kaybederek kazanmak? Nerede sıradan halk bilinçlenmişse orada ulusal şuur doğmuştur. Tıpkı cümlede hem şuur, hem de şuur sözünü kullandım. Bilerek yaptım bunu. Bu iki sözün biri oburunun yerini tutmuyor zira. Halkın bilinçlenmesi toplumu ulusal şuura götürür. Meğer karşıtı olmaz. Ulusal şuur gereği gösterildiği sav edilen (Türk bayrağının tabanının niye kızıl olduğunun açıklanamaması gibi) yapaylıklar halkı bilinçlendirmez. Halkın bilinçlenmesinden ne anlaşılacağını fark etmek için Rusya’ya bakmak lâzım. Rusya’da halkın hayatı dediğimiz her ne ise onu direkt etkileyen bir tahsil hayatı var. Bu hayat komünizme özenen idare tarafından değil, çarlık Rusya’sı tarafından tesis edildi. Osmanlı devletini yaralı adam benzetmesine uğratan Çar I. Nikolay “Kölelerin kendilerini kurtarmağa fayda araçları yok. Rusya’dan köleliğin kalkmasını istiyorsak kölelere kendi kurtuluşları ismine yardım etmeliyiz” demişti. Halkın bilinçlenmesi esrarlı bir şey değildir. Sırrı eğitimin millet lehine ıslahı çözmüştür. Eğitimin hangi bahiste yapıldığı hiç kıymetli değildir. Öğrenmeği yanlışsız taraftan öğrenmiş olan öğretmeği de bilir.
TÜRK ULUSAL EĞİTİMİ
Türk ulusal eğitimi cumhuriyet yönetiminin yegâne desteğiydi. Niye değer veriliyordu eğitime? Zira inkılâplar karşısında İstiklâl Harbi verdiğimiz gücün tebciline müteveccihti. Şayet kendilerine inkılâpların emanet edildiği gençler sıkı bir eğitimden geçirilmezler ise medeniyetin Türk milletiyle alay ettiği kolaylıkla ortaya çıkacaktı. Bu sebeple eğitimin her düzeyi ciddiye alınıyordu. Birinci beş sene mecburî idi. Mecburen gittiğiniz mektepte sınıfta kalma tehlikesi de sizi bekliyordu. Beş yılın sonunda acımasız bir imtihandan geçirilen öğrenciler “İmtihanın şiddetinden dalgalandı Akdeniz” diyorlardı. Birinci mektep “şahadetnamesi” elde edenler devlet dairelerine müstahdem olarak alınma hakkına sahipti. Orta mektep mezunları takımlı devlet memuru olabiliyordu. Lise 1953 yılında üç seneye indirilmeden evvel 4 yıldı ve mezuniyetinden sonra “olgunluk” imtihanı verenler üniversiteye kaydolabiliyordu.
“NE ÖĞRETTİĞİNDEN HABERSİZ ELEMANLAR VAR”
Milâdî 1953 yılı ulusal eğitim bakımından dikkate bedeldir. O yıl lise mezunlarının olgunluk imtihanı yok edildi ve lise tahsili 4 yıldan üç yıla indi. Lise mezunlarının yedek subaylık hakkı ise 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesinin bir becerisi olarak ortadan kaldırıldı. Lise sonrası eğitimde kaos o vakitte patlak verdi. Erat içinde askerlik yapmağı yakışıksız bulanlar devayı kapağı bir üniversiteye atmada aradı. Türk gençlerinin sıkı bir eğitimden geçmesinin kendi ikballerine ziyan vereceğine inananlar pes etmedi. Eğitimin öğrenci hareketleri sebebiyle sarsıntı geçirdiği yıllarda en büyük ziyan gören yüksekokullar öğretmen yetiştiren kuruluşlardı. Bugün ne öğrettiğinden habersiz elemanlarla tıka basa dolu öğretim kurumlarımız var. Meğer cumhuriyetin ilânını takip eden yıllarda ders kitaplarının, diyelim ki, bu bir kimya kitabı olsun, müellifinin ismi kapakta yer alırdı. Müellifin isminin altında şöyle bir açıklama kimseyi şaşırtmazdı: Kabataş Lisesi kimya öğretmeni. Bugün de ders kitaplarının hazırlanmasında öğretmenlerinin hissesi olduğunu biliyoruz; lakin kitaplardaki beklenen kusurların sorumluluğunu almağa yanaşan hiç kimse yok. Daha çok kapsamlı imtihanlarda suallerin çalınıp çalınmadığıyla uğraşılıyor. Bunun bile ciddiyetinden emin değilim.
İsmet Özel, 29 Muharrem 1445 (16 Ağustos 2023)
